Słowo Joga pochodzi od sanskryckiego rdzenia yuj i znaczy; wiązać, łączyć, przywiązywać, połączyć i zjednoczyć. Joga to starożytny, wywodzący się z Indii system filozoficzny, religijny i ćwiczeniowy. W Jodze, podobnie jak w Tai Chi, mówi się, że ciało i umysł są ze sobą połączone i wzajemnie na siebie oddziałują. Joga jest jednocześnie jednym z sześciu darsian, czyli najstarszych systemów filozoficznych powstałych w Indiach. Szybko przeniknęła do wielu ogólnoindyjskich praktyk i wierzeń. Z czasem stała się główną osią hinduizmu (główna religia indyjska).

Prosty bicz – fragment Formy 24

Wiele osób pyta mnie, czy lepiej wybrać Jogę, czy Tai Chi. Pierwszą rzeczą, jaką im mówię jest: Joga to naprawdę ciekawy i fajny system ćwiczeniowy, ale zastanów się, czy w szkole Jogi, do jakiej zamierzasz iść wykonywane są zarówno ćwiczenia fizyczne, jak i oddechowe oraz medytacja, i czy w każdym ćwiczeniu łączony jest ruch, oddech i praca z umysłem. Co prawda, w praktyce Jogi wyróżnia się Asany (pozycje jogiczne) i Pranayama (kontrolę oddechu), a także ćwiczenia medytacyjne, ale nie w każdej szkole Jogi tak jest.
Co istotne ćwiczenia, które są zdrowe dla stawów czy kręgosłupa muszą być odpowiednio zaplanowane. Nie można wyginać ciała i kręgosłupa. Nie można przeciążać tych partii ciała, które chcemy zregenerować. Osoby z problemami z kręgosłupem od razu to poczują. Praktyka musi być dokładnie odwrotna. Trzeba się nauczyć niepochylania, utrzymywania prawidłowej postawy odciążającej kręgosłup i prawidłowej pracy kolanami. Należy wzmocnić mięśnie pleców i puścić napięcia, które są bardzo często przyczyną problemów z kręgosłupem. To wszystko daje Tai Chi.  W Tai Chi dużo uwagi poświęca się do oduczania uczniów pochylania się podczas wykonywania ruchów formy. Ćwiczy się też Bao – ćwiczenie w którym stoi się na lekko rozstawionych nogach z rękami nieco wysuniętymi do przodu – tak jakby obejmowały dużą piłkę. W tym ćwiczeniu wychodzą wszystkie lordozy i skoliozy, ujawniają się napięcia w odcinku krzyżowym kręgosłupa oraz nadmierne napięcia w barkach i karku. Nic w nim nie trzeba robić, a jedynie stać i puszczać napięcia w całych plecach i pozwalać kręgosłupowi prawidłowo się ułożyć.

Jeśli zatem zastawiasz się, czy lepsza jest Joga czy Tai Chi, rozważ za i przeciw. Tai Chi to praktyka bardzo bezpieczna dla kręgosłupa i kolan. Daje też dodatkowo fantastyczne efekty zdrowotne. W Tai Chi ćwiczy się tzw. Qigong – ćwiczenia oddechowe połączone z pracą z umysłem i uważnością (mindfulness), mające bardzo pozytywny wpływ na pracę układu sercowo naczyniowego, poziom odporności, czy choćby stan umysłu (np. nastój, czy depresję).  A to wszystko dotyczy jedynie klasycznego Tai Chi, nie uzupełnionego o wiedzę naukową.

Ashtanga Joga vs Tai Chi

Różne są rodzaje Jogi: Vinyasa Joga, Ashtanga Joga czy Hatha Joga.
Vinyasa Joga – to dynamiczna sekwencja asan połączonych między sobą płynnymi przejściami. Stąd też często używa się w stosunku do niej angielskiego terminu Flow – bo powinieneś “płynąć” przez sekwencję.

Ashtanga Joga – jest bardzo podobna i również polega na płynnym przechodzeniu między asanami. Ashtanga Joga to kilka serii niezmiennych asan, które zawsze wykonuje się w tej samej kolejności.

W jodze Hatha, podobnie jak w Jodze Vinyasa, mamy do czynienia z autorską kolejnością asan. W jodze Hatha nie ma jednak płynnych przejść między pozycjami oraz krótkich zatrzymań w danych pozycjach.

Różnice między rodzajami Jogi są więc mniejsze, niż różnice między stylami Tai Chi. Gdy porównać trzy największe szkoły Tai Chi: Chen Tai Chi, Yang Tai Chi i Wu Tai Chi, okaże się, że w każdej z nich nie tylko  sekwencja ruchów jest inna, ale też często  same ruchy są inne i inny jest sposób ćwiczenia  formy. W każdej szkole Tai Chi inne jest także podejście do praktyki i kładzenia nacisku na praktykę Qigong i medytację. Porównajmy podstawowe różnice pomiędzy stylami Tai Chi:

Rodzaje stylów Tai Chi

Chen Tai Chi – historycznie Chen Tai Chi Chuan było pierwsze. Rodzina Chen ćwiczyła pewne rodzaje sztuk walki już w XII wieku. Przyjmuje się jednak, że Tai Chi Chuan zostało stworzone przez mistrza Chen Wangtinga w wieku XVII. Tai Chi styl Chen często porównuje się do rwącego strumienia. Ruchy są tu zwinne, pozycje bardziej wymyślne niż w stylu Yang. Częste są obniżenia pozycji i intensywna praca dłońmi.

Rozczesywanie grzywy dzikiego konia

Yang Tai Chi – tego stylu uczymy w naszej szkole. Stworzył go mistrz Yang Lu Chan w XIX wieku ucząc się od mistrza rodziny Chen, Chen Chang Xina. Jest to najbardziej rozpowszechniony styl Tai Chi na świecie. Nie bez powodu. Cechuje go bowiem spokój, wewnętrzna siła i stabilność pozycji – co ma ogromne przełożenie dla aspektów zdrowotnych (dla kręgosłupa i kolan). Styl ten często porównuje się do wielkiej rzeki – na zewnątrz jest spokojna i powolna, ale wewnątrz drzemie ogromna siła. Strumyk przesuwa kamienie, wielka rzeka potrafi przewracać domy.

Wu Tai Chi – jest stylem powstałym z połączenia stylu Chen i Yang. Mistrz Wu Yu Xiang najpierw uczył się u mistrza Yang Lu Chana (przeczytaj prawdziwą historię Yang Lu Chana tutaj), a następnie od mistrza rodziny Chen, Chen Chin Pinga. Wu charakteryzuje się wysokimi postawami – co jest praktykowane również w klasycznym stylu Yang.

Tai Chi czy Tai Chi Sanbèi?

Wybierając szkołę Tai Chi musisz się zastanowić nie tylko nad stylem, ale też nad tym czy w danej szkole wykonuje się ćwiczenia, których skuteczność jest potwierdzona naukowo (z fizjologicznego lub psychologicznego punktu widzenia), czy też opowiada się w niej o rzeczach… bardziej ze sfery wierzeń i mitów. Jak każda praktyka prozdrowotna oparta na wielowiekowej tradycji Tai Chi zawiera w sobie również sferę mitów. Popatrzmy na to z zachodniego punktu widzenia. W kulturze zachodniej wykształciło się ziołolecznictwo. Wiele nowoczesnych leków opartych jest na wyciągach z ziół. Taka praktyka jest skuteczna i potwierdzona w wielu badaniach. Ale gdybyśmy cofnęli się kilkaset lat wstecz, to, oprócz praktyk ziołoleczniczych, spotkalibyśmy i takie, które oparte były na wierzeniach i zabobonach. Nie inaczej musiało być w kulturze wschodu. Nie można o tym zapominać i trzeba na to uważać.
Dlatego w Tai Chi Sanbèi napotkasz takie ćwiczenia, których mechanizmy działania potwierdza współczesna nauka – zarówno ta wschodnia jak i zachodnia. Nikt też nie opowie ci o pranie i energii kosmicznej, nie zasugeruje, że to, czy inne ćwiczenie opiera się na wibracjach kwantowych.
Ja jako nauczyciel Tai Chi Sanbèi jestem doktorem psychologii, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego i wieloletnim wykładowcą na Uniwersytecie SWPS. Wierzę w wiedzę naukową i wiem jak połączyć ją z praktyką Tai Chi. Czytam badania – również te, dotyczące Tai Chi, ćwiczeń oddechowych czy uważności i pracy z umysłem. Na przykład, na temat wpływu mindfulness na poziom odporności, poziom stresu i dystansu do własnych emocji, chorobę Parkinsona czy nawet jako wsparcie w leczeniu raka napisano setki naukowych artykułów.
Sanbèi jest inne niż niemal wszystkie rodzaje Tai Chi jakie spotkasz dookoła, chociaż oczywiście naukowość nie wyklucza dobrej atmosfery i przyjaznego podejścia do uczniów na zajęciach.
W Sanbèi znajdziesz większość ćwiczeń Qigong jakie istnieją w Tai Chi, a także formy: Formę 24 stylu Yang, Formę z Wachlarzem czy Formę z Mieczem. To co istotne czasem tkwi w szczegółach, w sposobie ćwiczenia, w kładzeniu nacisku na odpowiednią pracę ciałem.

Joga kręgosłupa czy Tai Chi?

Joga kręgosłupa jest bardzo popularnym zestawem ćwiczeń, mającym wzmacniać mięśnie szkieletowe. Nie będziemy tu wnikać w założenia tego systemu, ale powiedzieć trzeba dwie rzeczy:

– By regenerować kręgosłup i zapobiegać późniejszym problemom,  trzeba stosować ćwiczenia PRAWIDŁOWEJ POSTAWY, ćwiczenia znoszące napięcia w plecach i krzyżu oraz ćwiczenia, które wzmacniają mięśnie trzymające kręgosłup – takie jednak, które nie wymagają pochylania się, skręcania, czy tym bardziej wyginania. Do spraw związanych z kręgosłupem należy podchodzić bardzo ostrożnie. Jedno nieuważne czy nadwyrężające ćwiczenie i doprowadzamy do wypadnięcia dysku czy nacisku na nerwy, który skutkuje uziemieniem nas w łóżku na długie tygodnie.

– Ćwiczenia REHABILITACYJNE na kręgosłup stosowane w zachodniej medycynie rehabilitacyjnej wchodzą w skład Tai Chi Sanbèi. Stosuje się tu bardzo ostrożne ćwiczenia izometryczne na wzmocnienie mięśni oraz naukę utrzymywania prawidłowej postawy – bez pochylania się do przodu czy do tyłu. Do tego niezwykle istotne jest puszczenie napięć. Silne napięcia mięśni szkieletowych doprowadzają do nadwyrężeń w kręgach. Samo zredukowanie tych napięć daje bardzo korzystne efekty. W podstawowym ćwiczeniu w Tai Chi Sanbèi, jakim jest stanie w pozycji Bao, kluczową rolę grają wszystkie te trzy elementy: wzmocnienie mięśni, ustawienie prawidłowej postawy i puszczenie napięć.

Czy zatem szkoła Jogi czy szkoła Tai Chi?

Jeśli mieszkasz w Warszawie na Ochocie na Woli, w Centrum lub na Mokotowie, albo nie masz problemu z dojazdem do naszej szkoły (zobacz jak łatwy jest dojazd) – przyjdź na Tai Chi do nas. Po pierwsze, możesz wypróbować nasze zajęcia bez ponoszenia żadnych kosztów (pierwsze zajęcia masz za darmo). Po drugie, jeśli przyjdziesz z osobą towarzyszącą, dostaniesz drugi miesiąc za połowę ceny. Po trzecie wreszcie, co szkodzi spróbować i zobaczyć czy i jakie  efekty wystąpią po kilku miesiącach regularnych ćwiczeń?